Bệnh tim mạch là bệnh lý xuất hiện âm thầm nhưng để lại nhiều hậu quả vô cùng nghiêm trọng. Trong những năm gần đây, các nước đang phát triển có tỷ lệ tử vong do bệnh tim mạch ngày càng gia tăng, trong đó có Việt Nam. Hiện nay trung bình cứ 4 người lớn thì có ít nhất 1-2 người đã có nguy cơ mắc bệnh. Vậy bệnh tim mạch là gì? Nguyên nhân, biểu hiện và cách phòng tránh như thế nào?

Bệnh tim mạch là gì?

Bệnh tim mạch là một bệnh liên quan đến tình trạng hoạt động của các mạch máu gây suy yếu khả năng làm việc của tim. Các bệnh tim mạch bao gồm: Bệnh cơ tim, bệnh động mạch vành, suy tim và loạn nhịp tim

Bệnh tim mạch gây hẹp, xơ cứng và tắc nghẽn mạch máu. Làm gián đoạn, không cung cấp đủ oxy cho não và tất cả bộ phận khác trong cơ thể. Từ đó khiến các cơ quan tạm thời ngừng hoạt động, phá hủy từng bộ phận gây ra tử vong

Bệnh này có thể xảy ra ở mọi giới tính, độ tuổi, nghề ngiệp. Bệnh không thể chữa khỏi hoàn toàn, đòi hỏi phải có sự theo dõi, điều trị lâu dài tốn nhiều thời gian.

Nguyên nhân dẫn đến bệnh tim mạch

Nguyên nhân gây ra bệnh tim mạch rất nhiều, ví dụ như:

Chế độ ăn không hợp lý: Ăn nhiều chất béo, muối và thức ăn chứa nhiều lượng cholesterol.

Không tập thể dục thường xuyên.

Béo phì, thừa cân.

Căng thẳng, lo lắng kéo dài.

Huyết áp cao có thể dẫn đến xơ cứng và dày thành động mạch, thu hẹp mạch máu.

Bệnh đái tháo đường: Bệnh tim là một biến chứng rất nguy hiểm của bệnh đái tháo đường.

Tuổi cao cũng làm tăng nguy cơ hẹp động mạch, phì đại hoặc suy yếu động mạch.

Yếu tố di truyền: Trong gia đình có người mắc bệnh tim thì sẽ có nguy cơ mắc cao hơn.

Hút thuốc lá , uống rượu bia nhiều.

Triệu chứng của bệnh tim mạch

Cảm giác khó thở: Là triệu chứng thường gặp của bệnh tim mạch. Bệnh nhân suy tim sẽ có biểu hiện khó thở khi gắng sức. Nặng hơn có thể khó thở khi nằm nghỉ ngơi, đôi khi bệnh nhân đang ngủ đột ngột tỉnh dậy rồi thở dốc.

Cảm giác đau ngực: Là triệu chứng điển hình của bệnh tim mạch. Cơn đau tim được diễn tả là cơn đau tức, đè ép ở ngực. Các cơn đau xuất hiện khi làm việc gắng sức, đau lan ra cánh tay, cổ hoặc hàm.

Xuất hiện tình trạng đánh trống ngực: Là dấu hiệu của bệnh rối loạn nhịp tim, người bệnh có cảm giác tim đập nhanh, bị hụt nhịp. Do một số rối loạn nhịp có nguy cơ tiến triển nặng, người bệnh cần được khám kiểm tra bệnh lý để điều trị kịp thời.

Cơ thể bị tích trữ nước: Triệu chứng phù do bệnh tim mạch thường là phù mềm, phù tím. Dấu hiệu bắt đầu từ bàn chân kèm theo tình trạng tĩnh mạch cổ nổi, gan to.

Cơ thể bị kiệt sức: Khi thực hiện các hoạt động hàng ngày cơ thể sẽ cảm thấy mệt mỏi, kiệt sức. Đây là dấu hiệu thiếu máu đến não, tim và phổi.

Khò khè, ho dai dẳng: Tim bơm máu không đủ để cung cấp cho cơ thể. Dịch ứ ở phổi lâu ngày gây tình trạng thở khò khè, ho mạn tính.

Bị chóng mặt, ngất xỉu: là biểu hiện khi người bệnh bị rối loạn nhịp tim, máu dẫn đến não bị gián đoạn

Các bệnh tim thường gặp

Bệnh mạch vành

Bệnh mạch vành là bệnh rất phổ biến trong bệnh lý tim mạch. Nguyên nhân mắc bệnh do mạch vành bị hẹp hoặc do các mảng xơ vữa, khiến lượng máu nuôi cơ tim không đủ. Bệnh mạch vành gồm có: co thắt động mạch vành, cơn đau thắt ngực, hội chứng vành cấp tính.

Bệnh van tim

Van tim là cấu trúc để ngăn các buồng tim. Có tác dụng đóng mở một chiều để chuyển dòng máu theo một hướng nhất định. Bệnh van tim nguyên nhân do thoái hóa hay thấp tim, và thường biểu hiện dưới hai dạng là hở van tim và hẹp van tim.

Bệnh rối loạn nhịp tim

Bệnh rối loạn nhịp tim là thuật ngữ dùng để chỉ sự bất thường của nhịp tim. Có dạng rối loạn nhịp tim lành tính và ác tính gây tử vong nếu không điều trị kịp thời.

Bệnh lý cơ tim

Bệnh lý cơ tim là những bệnh liên quan đến khối cơ tim, gồm các loại sau:

Bệnh lý cơ tim phì đại.

Bệnh lý cơ tim thể giãn.

Bệnh lý cơ tim hạn chế.

Bệnh lý tim thất phải sinh loạn nhịp.

Bệnh suy tim

Bệnh suy tim là hậu quả của tình trạng rối loạn chức năng tim hay những tổn thương thực thể. Dẫn đến tim không đủ khả năng tiếp nhận hoặc bơm máu đáp ứng được nhu cầu cơ thể.

Có các nguyên nhân gây suy tim như: nhồi máu cơ tim; bệnh van tim; loạn nhịp tim nhanh kéo dài;  bệnh nhân mắc tăng huyết áp, đái tháo đường, cường giáp, các bệnh nhân đang hóa trị ung thư.

Bệnh lý tim bẩm sinh

Bệnh tim bẩm sinh là những khiếm khuyết ở mạch máu hay ở tim xảy ra từ trong bào thai. Khiến chức năng và cấu trúc tim của trẻ bị ảnh hưởng.

Bệnh tim bẩm sinh có nhiều loại khác nhau nhưng được chia làm 2 nhóm:

Bệnh lý tim bẩm sinh không tim: hẹp van động mạch phổi, thông liên nhĩ, thông liên thất, còn ống động mạch,..

Bệnh lý tim bẩm sinh có tim: kênh nhĩ thất, thân chung động mạch, …

Bệnh tim do bị nhiễm khuẩn

Có nhiều loại nhiễm khuẩn gây ảnh hưởng đến tim, gồm có: viêm nội mạc nhiễm khuẩn, viêm cơ tim, thấp khớp cấp.

Cách chẩn đoán và điều trị bệnh lý tim mạch

Cách chẩn đoán

Khám lâm sàng: Hỏi thăm tiền sử bệnh lý của người bệnh cũng như gia đình để đánh giá các yếu tố nguy cơ. Khai thác triệu chứng bệnh, kiểm tra huyết áp, nghe tim, khám các triệu chứng và dấu hiệu để tìm nguyên nhân.

Thực hiện xét nghiệm máu: Xét nghiệm máu để xem có tình trạng thiếu máu hay không, kiểm tra hàm lượng cholesterol, kiểm tra xem bệnh lý bệnh nhân trước đó có mắc bệnh đái tháo đường hay không,…

Siêu âm tim, điện tâm đồ: là phương pháp an toàn, đơn giản, không xâm lấn, giúp phát hiện những bất thường và nguyên nhân gây ra những bất thường đó.

Thực hiện các xét nghiệm đánh giá khi cần: gắng sức, điện tim, cắt lớp vi tính động mạch vành,…

Cách điều trị

Tùy thuộc vào tình trạng bệnh mà bác sĩ chỉ định phương pháp điều trị khác nhau. Một số phương pháp điều trị thường được sử dụng ví dụ như:

Sử dụng thuốc kháng sinh đối với trường hợp nhiễm trùng, các loại thuốc kiểm soát bệnh phù thuộc vào loại bệnh mà bệnh nhân mắc phải.

Thay đổi chế độ ăn uống, lối sống, sinh hoạt: Kết hợp với một số các loại thuốc điều trị thì bệnh nhân cần tuân thủ chế độ ăn ít natri và chất béo, tập thể dục thường xuyên, nhẹ nhàng và tránh xa rượu bia, thuốc lá.

Can thiệp ngoại khoa: Khi uống thuốc điều trị mà không có hiệu quả, bác sĩ sẽ có chỉ định làm các kỹ thuật y tế hoặc phẫu thuật tim. Tùy tình trạng bệnh mà có chỉ định phẫu thuật phù hợp.

Các phương pháp phòng ngừa bệnh tim mạch

Kiểm soát và theo dõi nồng độ cholesterol trong máu, thực hiện chế độ sinh hoạt lành mạnh.

Theo dõi và kiểm soát huyết áp.

Chế độ ăn hợp lý.

Không hút thuốc lá, không uống rượu bia.

Giữ cân nặng ở mức trung bình, tránh béo phì.

Luyện tập thể dục thể thao thường xuyên.

Giảm căng thẳng, mệt mỏi và điều hòa giấc ngủ.

Kiểm tra sức khỏe định kỳ.