Bệnh lý hạ canxi máu là gì?

Bệnh hạ canxi máu còn được gọi là hạ canxi đường huyết là tình trạng nồng độ canxi máu thấp hơn bình thường. Nói cách khác, bệnh hạ canxi máu là khi nồng độ canxi ion hóa dưới 4,7 mg/dl, hay nồng độ canxi huyết thanh thấp hơn 8,8 mg/dl với điều kiện là protein huyết tương bình thường.Độ ổn định của canxi trong máu sẽ phụ thuộc vào các yếu tố sau:

• Lượng canxi cơ thể nạp vào mỗi ngày thông qua các thực phẩm chứa canxi.
• Mức độ ruột hấp thụ.
• Bài tiết canxi ở thận.

Theo khuyến cáo của các chuyên gia dinh dưỡng thì mỗi người nên nạp vào cơ thể mỗi ngày khoảng 1000mg canxi. Trong đó chỉ khoảng 200 – 400mg được hấp thụ, còn 200mg được bài tiết qua thận, 200mg đào thải qua dịch tiêu hóa và phần còn lại được đà thải ra ngoài với phân.Trong cơ thể thì xương dự trữ 99% lượng canxi, còn 1% còn lại có vai trò như hệ đệm, nó sẽ tự điều chỉnh nồng độ canxi trong máu bằng cách trao đổi với dịch ngoại bào.

Nguyên nhân của bệnh lý hạ canxi máu.

Cung cấp lượng canxi không đủ: Phụ nữ mang thai, phụ nữ nuôi con bằng sữa mẹ hay trẻ em đang giai đoạn phát triển là những đối tượng cần hàm lượng canxi cao, nếu không được đáp ứng đủ thì có thể xảy ra tình trạng hạ canxi máu.Tình trạng suy tuyến cận giáp: Giảm hormon PTH làm tăng phospho máu, hạ canxi máu có thể dẫn đến triệu chứng mạn tính của bệnh hạ canxi máu.Không cung cấp đủ vitamin D: Là một trong những nguyên nhân quan trọng dẫn đến hạ canxi. Do tác dụng phụ của thuốc rifampicin, phenobarbital,.. hoặc do ít tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời làm rối loạn chuyển hóa vitamin D, gây ra hạ canxi máu.Thiếu hụt magnesi: Nghiện rượu, ruột hấp thu kém,.. làm cho hàm lượng magnesi trong máu giảm. Tình trạng hạ Magnesi máu liên quan đến thiếu PTH tương đối và gây ra các triệu chứng của bệnh hạ canxi máu.Các bệnh tại thận: Chứng toan ống lượn xa, hội chứng Fanconi có thể là nguyên nhân làm giảm chuyển hóa vitamin D hay gây mất canxi qua thận. Bệnh cũng có nguyên nhân từ suy thận.Bệnh viêm tụy cấp: Tụy bị viêm, giải phóng sản phẩm phân hủy mỡ, tạo canxi với chelate, làm giảm hàm lượng canxi trong máu.Hạ protein máu: Làm giảm canxi gắn với protein, nhưng hàm lượng canxi ion hóa không đổi, do đó không có biểu hiện triệu chứng hạ canxi máu trên lâm sàng.Ngoài ra còn các nguyên nhân khác: Tăng tiết calcitonin, nhiễm trùng huyết, tăng lắng canxi ngoài lòng mạch, do thuốc,….

Triệu chứng của bệnh lý hạ canxi máu.

Triệu chứng ở trẻ em:

• Chậm chạp, ngủ gà và kích thích.
• Chán ăn, bỏ bú.
• Tăng phản xạ xương gân.
• Co rút cơ.
• Rung, co giật.

Triệu chứng ở người lớn:

• Tăng phản xạ xương gân.
• Co giật.
• Chuột rút.
• Co thắt cơ.
• Trầm cảm.
• Rối loạn cảm giác bàn chân, bàn tay.
• Rối loạn nhịp tim.
• Bệnh lý hạ canxi máu cấp.

Bệnh thường được biểu hiện ở dạng cơn Tenany. Các dấu hiệu đặc trưng bao gồm: Dị cảm ở lưỡi, môi, dấu bàn đạp (bàn chân duỗi như đang đạp xe), đầu chi, co giật cơ mặt, đau cơ toàn thân.Ngoài ra còn có các triệu chứng nguy hiểm dưới đây:

• Chán ăn ở trẻ, bỏ bú.
• Co thắt các cơ.
• Gây co giật.

Khi có những biểu hiện của hạ canxi máu cấp, người bệnh cần được đưa đến các cơ sở y tế gần nhất để điều trị kịp thời. Nếu để lâu sẽ gây ra các biến chứng như nhuyễn xương gặp ở người lớn và chậm phát triển xương ở trẻ em.

Cách chẩn đoán bệnh lý hạ canxi máu.

Thực hiện xét nghiệm nồng độ canxi trong máu: Đây là xét nghiệm quan trọng nhất để xác định được tình trạng hạ canxi máu.Kiểm tra cơ bắp, da, tóc.Kiểm tra tình trạng tiếp xúc của bệnh nhân: ảo giác, mất trí, sự nhầm lẫn,.. Cũng liên qua đến tình trạng bệnh.Kiểm tra tình trạng thần kinh: Dấu Trousseau, dấu Chvostek, rối loạn tri giác, tình trạng co giật,..

Cách điều trị của bệnh lý hạ canxi máu.

Bệnh không biểu hiện triệu chứng có thể tự phục hồi mà không cần điều trị. Bác sĩ sẽ điều trị khi người bệnh có chẩn đoán hạ canxi máu. Cách điều trị như sau:Bổ sung canxi qua tĩnh mạch: Được chỉ định đối với trường hợp hạ canxi máu cấp. Cách điều trị này sẽ giúp bổ sung và khôi phục lượng canxi thiếu hụt một cách nhanh chóng. Bổ sung canxi qua đường uống.Giám sát, theo dõi thường xuyên của đội ngũ y tế.Điều trị bệnh lý nền: Đối với bệnh hạ canxi máu có nguyên nhân do bệnh trước đó.

Cách phòng bệnh lý hạ canxi máu:

Cung cấp các thực phẩm chứa nhiều hàm lượng canxi như: Các loại hải sản, sữa,…Tắm nắng buổi sáng rất quan trọng trong việc chuyển hóa vitamin D cho cơ thể.Hạn chế uống café, rượu bia, vì sẽ làm giảm khả năng hấp thu canxi của cơ thể.